Bị đơn trong vụ án dân sự là người bị nguyên đơn khởi kiện hoặc cá nhân, cơ quan, tổ chức khác do Bộ luật này quy định khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự khi cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn bị người đó xâm phạm.
Việc tham gia vào vụ án dân sự của bị đơn mang tính bắt buộc chứ không chủ động như nguyên đơn. Do bị nguyên đơn hoặc người đại diện của nguyên đơn khởi kiện nên bị đơn buộc phải tham gia tố tụng. Chính vì đặc thù tham gia tố tụng và địa vị pháp lý như vậy nên thông thường Bị đơn sẽ mời Luật sư là người đại diện hoặc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình trước Tòa.
Tuy nhiên, trong khi hành nghề, Luật sư do đặc thù nghề nghiệp của mình nên thường gặp những bất lợi hơn so với các cơ quan tiến hành tố tụng trong việc tiếp cận, phát hiện và thu thập chứng cứ liên quan để phục vụ cho quá trình bảo vệ và khả năng chứng minh có lợi cho Bị đơn. Vì vậy, muốn thực hiện được mục tiêu, cam kết của mình với Khách hàng, đòi hỏi Luật sư phải có khả năng phân tích các yếu tố của vụ việc một cách thấu đáo, hợp lý nhằm bảo vệ tốt nhất quyền, lợi ích hợp pháp của Khách hàng, dù Khách hàng là Bị đơn.
Theo quy định tại Điều 60 Bộ luật tố tụng dân sự thì Bị đơn có các quyền và nghĩa vụ sau đây:
- Các quyền, nghĩa vụ của đương sự theo quy định tại Điều 58 Bộ luật tố tụng dân sự;
- Chấp nhận một phần hoặc toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn; bác bỏ toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn;
- Ðưa ra yêu cầu phản tố đối với nguyên đơn nếu có liên quan đến yêu cầu của nguyên đơn hoặc đề nghị đối trừ với nghĩa vụ mà nguyên đơn yêu cầu;
- Ðược Tòa án thông báo về việc bị khởi kiện.
Có thể nói rằng, tùy theo Khách hàng là ai Nguyên đơn, Bị đơn hay người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, Luật sư sẽ có định hướng cho việc thu thập, đánh giá và sử dụng chứng cứ khác nhau. Nhưng, trong mọi trường hợp, khi đưa chứng cứ, Luật sư cũng phải đảm bảo theo hướng có lợi nhất cho Khách hàng của mình.
